تفکر نقادانه چیست؟
این اصطلاح را این روزها در زمینه های مختلفی میشنویم. در مدرسه، سرِ کارمان، یا حتی در گفتگوهای روزمرّه. ولی وقتی به آن عمیقاً فکر میکنیم، معنای حقیقی آنرا جستجو میکنیم، یا چطور موفق به انجام آن میشویم..؟ برای این منظور بایستی بصورت عامدانه اطلاعاتی که دریافت میکنیم را تحلیل کنیم، تا بتوانیم قضاوت های درست تری داشته باشیم و درنتیجه تصمیمات بهتری بگیریم.
ابزارهایی مانند «منطق»، «نتیجه گیری استقرایی» و «خلاقیّت» در این فرایند به کار گرفته میشوند تا تصمیم گیری های منطقی براساس شواهد و دلایل اتفاق بیفتد و موضوعات بهتر درک شوند.
از آنجایی که تفکر نقادانه در زمینه های مختلف و متعددی به کار گرفته میشود، باید تعریف دقیق و جامعی از آن داشته باشیم. از این روش در مصاحبه ها، برنامه ریزی و زمانبندیِ کارها، حتی در تصمیم گیری برای خریدهای روزمرّه مان استفاده میکنیم.
ما بعنوان انسان ِ متفکر، آگاهانه یا ناخودآگاه، همیشه در حال فکر کردن هستیم. حتی نمیشود این روند را متوقف کرد. اما همه ی افکار ما از جنس ِ تفکر نقادانه نیستند. هیچ کس 100% مواقع در حال تفکر نقادانه نیست. چه ملال انگیز! در عوض باید برای این کار، عامدانه عمل کرد. تفکر نقادانه، یک عملکرد ناخودآگاه مغز نیست. ما باید آگاهانه نیروی فکرمان را به کار بگیریم تا مسائل پیچیده و مشکل را بتوانیم حل کنیم ، یا تصمیمات مهمی بگیریم.
برای این منظور، باید هنگام مواجهه با یک مسئله ی پیچیده یا اخذ یک تصمیم مهم، پیش از هر گونه نتیجه گیری، سوالاتی از خودمان بپرسیم. مثلاً از خودمان بپرسیم :
- الان دقیقاً چه اطلاعاتی دارم؟
- از کجا میدانم؟
به این ترتیب میتوانید شرایط را بهتر آنالیز کنید و مسائل پیچیده را ساده تر ببینید.
تفکر نقادانه در زندگی روزمره ی ما، کاربردهای گسترده ای دارد. از گرفتنِ تصمیمات بهتر، تا پیدا کردن ِ شانس بیشتر برای استخدام، یا حتی بهتر درک کردنِ پدیده های اطرافمان.
برای درک بیشتر و توضیح کامل تر موارد فوق می توانید ویدئو زیر را مشاهده کنید که به صورت انحصاری توسط مجموعه نیکاوند تهیه ، تنظیم و ترجمه شده است :
