ریسک چیست؟
به هر نوع احتمال مثبت یا منفی اثرگذار بر پیشرفت پروژه، ریسک می گوییم
توجه داشته باشید که «ریسک» یک احتمال است. یعنی پیش بینی میکنیم که ممکن است این اتفاق بیافتد. که میتواند اثر مثبت یا منفی روی هدف نهایی ما بگذارد. بنابرین ماهیت «ریسک» همراه با درصد «احتمال» و «اثر» است. پس میتوانیم به هریک از ریسک هایی که شناسایی میکنیم، امتیازی براساس «احتمال» و «اثر» بدهیم.
برای مقابله با ریسک های منفی ، یا تشدید اثر ریسک های مثبت، بایستی از قبل برنامه ریزی کرد. متناسب با امکاناتمان برای مقابله با ریسک های منفی، ممکن است یکی از روشهای زیر را انتخاب و برایشان برنامه ریزی کنیم ، البته همه ی اینها در صورتی امکانپذیرست که پیش از هر چیز، توانسته باشیم اغلب ریسک ها و احتمالات بروز آنها را پیش بینی کرده باشیم.
- کاهش اثر : برای ریسک های اجتناب ناپذیر، برنامه ریزی میشود که اثر مخرب آنها را تا جای ممکن کاهش دهیم.
- پذیرش : اگر ریسک زیاد مخرب نباشد، و هزینه های کاهش اثر آن زیاد باشد، ممکن است بنگاه تجاری تصمیم بگیرد که در صورت وقوع، ریسک را بپذیرد و با آن مقابله نکند.
- اجتناب : اجتناب زمانی رخ می‌دهد که شرکت از فعالیت‌هایی که ریسک را تولید می‌کنند و یا باعث توسعه ریسک می‌شوند اجتناب کند و آنها را انجام ندهد.
- برونسپاری یا انتقال : وقتی شرکای تجاری داشته باشیم، یا نوع داد و ستد خود را طوری تنظیم کنیم که دغدغه های مربوط به ریسک را از بنگاه تجاری خود خارج کرده باشیم، در اصطلاح آنرا «برونسپاری» کرده و یا «انتقال» داده ایم. مثال خیلی روشن ، انواع بیمه ها هستند. بعنوان مثال با خرید بیمه نامه شخص ثالث، ریسک بروز حادثه حین اتومبیل رانی را به شرکت بیمه «منتقل» می کنیم.
چرا مدیریت ریسک برای کسب و کار ما حیاتی است؟
ما در هر لحظه با انجام هر کاری در واقع ریسک میکنیم. هیچ فرقی نمی‌کند که در خانه در حال استراحت باشیم، یا در حال مدیریت کردن کارمندان دفتر کارمان باشیم؛ بنابراین همیشه باید پیش از اقدام برای هر کاری، خوب فکر کنیم، جوانب را بررسی کنیم، آگاهانه تصمیم بگیریم و منطقی عمل کنیم. با انجام این مراحل، احتمال به موفقیت در کاری که نتیجهٔ آن برایمان اهمیت دارد، بیشتر خواهد شد. داشتن مدیریت ریسک موضوعی حیاتی است؛ زیرا مانع به وجود آمدن بحران‌ها میشود.
چگونه ریسک‌ها را مدیریت کنیم؟
– یک لیست از تمامی احتمالاتی که ممکن است حین انجام کار با آنها روبرو شوید، تهیه نمایید.
– برای تهیه این لیست ، علاوه بر مراجعه به سوابق پروژه های مشابه پیشین، میتوانید از نظرات افراد با تجربه و خبره هم استفاده کنید.
– احتمال وقوع هرکدام از موارد لیست فوق را بررسی نمایید. احتمال بدبینانه، احتمال خوشبینانه و احتمال متوسط
– اثر هرکدام از موارد لیست را بررسی نمایید. اثر مثبت یا منفی.
– از ماتریس مدیریت ریسک برای دسته بندی ریسک ها، برحسب احتمال و اثری که تعیین کرده اید، استفاده کنید.
– حاصلضرب «احتمال» در «اثر» را برای هر کدام از ریسک ها محاسبه کنید.
– «اثر» میتواند مالی یا زمانی باشد. مثلاَ بروز یک حادثه میتواند منجر به طولانی شدن زمان انجام کارها، یا موجب صدمه دیدن خوشنامی گردد.
– برای ریسک هایی که در منطقه ی قرمز رنگ قرار دارند، تا جای ممکن چاره جویی کنید.
– به راه حال های مختلف در برخورد با هر ریسک، فکر کنید. بعد به هرکدام از آنها امتیاز بدهید.
– سپس به سراغ ریسک های منطقه ی زرد رنگ بروید. برایشان چاره جویی کرده و به هرکدام از راه حل ها، امتیاز بدهید
– در آخر به ریسک های ناحیه سبزرنگ بپردازید.
– هزینه های راه حل هایی که پیش بینی کرده اید را برآورد نمایید. (هزینه های مالی و زمان)
– لیست های تهیه شده ی فوق را تا جای ممکن الکترونیکی کنید. در طول اجرای پروژه، ممکن است مواردی پیش بیایند که از قبل حدس نزده یا راه حلی برایشان ندیده باشید. به تدریج لیست الکترونیک ریسک های خود را طی پروژه های مختلف، به روز خواهید نمود.
– برای تشخیص وقوع هریک از ریسک ها، نشانه هایی تعیین کنید. اتفاقاتی که میتواند به رصد کردن آنها کمک کرده و امکان رسیدگی پیش دستانه را برای شما فراهم نماید.
– با برگزاری مرتب جلسات با اعضای تیم کسب‌وکار خود، مطمئن شوید که همهٔ افراد دربارهٔ خطرات و ریسک‌های احتمالی اطلاعات لازم و کافی را دارند و در مورد روش‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشخص شده برای مقابله با هر خطر توجیه شده‌اند.
مدیریت ریسک می‌خواهد به ما بگوید قرار نیست از کارهای پرخطر فرار کنیم، قرار است با احتیاط در مسیر حرکت کنیم تا در صورت وقوع حوادث، کمترین آسیب را ببینیم.
فرایند مدیریت ریسک ۵ مرحله دارد :
１- برنامه ریزی
２- شناسایی
３- ارزیابی
４- اداره کردن
５- نظارت و گزارش دهی
در ارزیابی و امتیازدهی به ریسک ها و احتمالات، هم باید به وقع آنها امتیاز داد. و هم باید میزان خسارت احتمالی را در صورت عدم برخورد مناسب و به موقع با آنها،محاسبه نمود.
